تأثیر کود نیتروژن و الگوی کاشت بر کمیت و کیفیت باقلا (vicia faba) و جو علوفه ای (hordeum vulgare)

به‎منظور بررسی اثر الگوی کاشت و نیتروژن مصرفی بر عملکرد و کیفیت علوفه، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 در مزرعه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس به‏صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. در این آزمایش از رقم صحرای جو و برکت باقلا استفاده شد. عامل الگوی کاشت در پنج سطح شامل کشت خالص جو، کشت مخلوط 75 درصد جو و 25 درصد باقلا، کشت مخلوط 50 درصد جو و 50 درصد باقلا، کشت مخلوط 25 درصد جو و 75 درصد باقلا و کشت خالص باقلا و عامل کود نیتروژن در 4 سطح شامل عدم مصرف و مصرف 25، 50 و 75 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار با منشأ اوره بود. نتایج نشان داد که اثر الگوی کاشت بر عملکرد علوفه، درصد پروتئین خام، ماده خشک قابل هضم، فیبر غیر قابل حل در شوینده های اسیدی و فیبر غیر قابل حل در شوینده‏های خنثی در سطح یک درصد معنی دار بود. اثر کود نیتروژن فقط بر صفات درصد پروتئین خام در سطح یک درصد و درصد ماده خشک قابل هضم در سطح پنج درصد معنی دار شد. کشت خالص جو با 38/13 تن در هکتار بیشترین عملکرد و کشت خالص باقلا با 4/7 تن کمترین عملکرد علوفه را در هکتار تولید کردند. با افزایش نسبت باقلا در تیمارهای کشت مخلوط، عملکرد نسبت به کشت خالص جو کاهش یافت. عملکرد علوفه در تیمار مصرف 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حداکثر و برابر با 08/13 تن و در عدم کاربرد نیتروژن با 46/9 تن در هکتار حداقل بود. نسبت برابری زمین در تیمارهای کشت مخلوط بیش از یک بود که نشان دهنده مطلوب بودن کشت مخلوط جو و باقلا می باشد. کم ترین مقدار نسبت برابری زمین مربوط به تیمار کشت مخلوط 75 درصد جو و 25 درصد باقلا با 09/1 بود. ضریب نسبی تراکم در تیمارهای کشت مخلوط 75 درصد جو و 25 درصد باقلا، 50 درصد جو و 50 درصد باقلا، و 25 درصد جو و 75 درصد باقلا به ترتیب با 75/1، 56/2 و 10/2 بود. ضریب نسبی تراکم در جو بیش از باقلا بود. با افزایش نسبت جو در تیمارهای کشت مخلوط، غالبیت جو کاهش ‎یافت. جو قدرت رقابتی بیشتری نسبت به باقلا داشت به‎طوری‎که این نسبت برای جو در تمام تیمارهای مختلف کشت مخلوط بیشتر از باقلا بود. عملکرد معادل جو در تیمارهای کشت خالص جو و باقلا به‎ترتیب 38/13 و 86/9 تن در هکتار بود. حداکثر و حداقل پروتئین خام با 37/25 و 81/8 درصد و ماده خشک قابل هضم با 96/69 و 96/58 درصد به ترتیب از کشت خالص باقلا و جو به دست آمد. حداکثر و حداقل فیبر قابل حل در شوینده های اسیدی با 34/37 و 2/26 درصد و الیاف قابل حل در شوینده‎های خنثی با 51/63 و 3/53 درصد به ترتیب از کشت خالص جو و باقلا بدست آمد.